Ανεξάρτηση έρευνα ζητήθηκε από την Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου από τον Επιστημονικό Προϊστάμενο του Κέντρου Αθλητιατρικών Ερευνών Κύπρου Δρ. Μιχάλη Μιχαηλίδη, η οποία θα παρουσιαστεί το απόγευμα στην Άτυπη Γενική Συνέλευση και πιθανό να παίξει σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις.
Η επιστολή βρίσκεται στην κατοχή του Sportime και την παρουσιάζει
Η Διεθνής Βιβλιογραφία αναφέρει τον όρο Detraining, ως η μερική ή πλήρης απώλεια των βιολογικών προσαρμογών που επιτεύχθηκαν μέσω της συστηματικής προπόνησης. Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα του περιορισμού της προπόνησης είναι κατα πολύ ηπιότερα από εκείνα της πλήρους ακινητοποίησης ή διακοπής της προπόνησης.
Η απόλυτη αδράνεια οδηγεί σε γρήγορες απώλειες αλλά και οι παρατεταμένη περίοδος μειωμένης δραστηριότητας οδηγεί βαθμιαία σε απώλειες που μπορούν τελικά να γίνουν αρκετά σημαντικές.
Για να διατηρηθεί όμως το επίπεδο της Φυσικής Κατάστασης και ιδιαίτερα της Καρδιοαναπνευστικής Αντοχής στα αρχικά επίπεδα θα πρέπει η ΕΝΤΑΣΗ της προπόνησης να μην είναι Xαμηλότερη του 70% της Μέγιστης Πρόσληψης Οξυγόνου, δηλαδή της (VO2max) και ο ΟΓΚΟΣ προπόνησης (δηλαδή η Συχνότητα και η Διάρκεια της προπόνησης) να μην είναι λιγότερος του 66% της κανονικής προπονητικής επιβάρυνσης που έκανε πριν την διακοπή της προπόνησης ( Hickson – Wilmore & Costil 1994)
Οι Λειτουργικές Επιδράσεις στον Οργανισμό μας από την διακοπή της προπόνησης χωρίζονται σε Μικρής Διάρκειας (μικρότερη των 4 εβδομάδων) και Μακράς Διάρκειας (πέραν των 8 εβδομάδων)
Λόγω του ότι το χρονικό διάστημα το οποίο μας ενδιαφέρει αφορά τον περιορισμός διακινήσεων χρονικού διαστήματος πέραν των 8 εβδομάδων θα αναφερθώ μόνο στις λειτουργικές επιδράσεις Μακράς Διάρκειας.
ΑΠΩΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΜΥΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΜΥΙΚΗ ΙΣΧΥ
Οι μύες του σώματος που υπολειτουργούν λόγω της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, υφίστανται μια σημαντική μείωση του μεγέθους τους δηλαδή της Μυϊκής Μάζας τους, που στην επιστημονική ορολογία ονομάζουμε «Μυϊκή Ατροφία»
Η Μυϊκή Ατροφία συνοδεύεται από σημαντική απώλεια της Μυϊκής Δύναμης και Ισχύος. Από Νευροφυσιολογικής άποψης, όταν οι μύες δεν δραστηριοποιούνται, η συχνότητα της Νευρικής Ενεργοποίησης τους μειώνεται με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η κανονική επιστράτευση των μυϊκών ινών και να προκαλείται αδυναμία ενεργοποίησης, κάποιων μυϊκών ινών κατά την έντονη μυϊκή δραστηριότητα.
ΑΠΩΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΜΥΪΚΗ ΑΝΤΟΧΗ
Η απόδοση στην Μυϊκή Αντοχή μειώνεται μόλις μετά από δύο εβδομάδες αποχή από την προπόνηση.. Οι πιθανές εξηγήσεις γι αυτό οφείλονται κυρίως:
Στην Μειωμένη Δραστηριότητα των Οξειδωτικών Ενζύμων,
Στην μειωμένη Αποθήκευση Μυϊκού Γλυκογόνου στους Μύες
Στην Διαταραχή της Οξεοβασικής Ισορροπίας, και
Στην Μειωμένη Παροχή Αίματος στους Μύες.
Η Δραστηριότητα των Οξειδωτικών Ενζύμων μειώνεται κατα (40% - 60%) Αντίθετα η Γλυκολυτική Δραστηριότητα των Αναερόβιων Ενζύμων επηρεάζεται ελάχιστα και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ικανότητα των Μυών για Αναερόβια Ισχύ (Ταχύτητα και Εκρηκτικότητα) διατηρείται περισσότερο από την ικανότητα τους για Αερόβια Απόδοση. Αυτό σε κάποιο βαθμό εξηγεί και γιατί οι χρόνοι απόδοσης στους αγώνες Ταχύτητας δεν επηρεάζονται σημαντικά από την Μακράς Διάρκεια Αποχής από την προπόνηση, ενώ η Ικανότητα Αντοχής επηρεάζεται σημαντικά ακόμη και μέσα σε 2 εβδομάδες.
Μια άλλη αρνητική εξέλιξη της αποχής από την προπόνηση είναι η μειωμένη ικανότητα αποθήκευσης Μυϊκού Γλυκογόνου στους μύες.
Επίσης έχει παρατηρηθεί σταδιακή αύξηση της παραγωγής Γαλακτικού Οξέος στο αίμα σε σταθερό υπομέγιστο έργο, απο εβδομάδα σε εβδομάδα, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται σημαντικά η οξεοβασική ισορροπία του οργανισμού, με ταυτόχρονη μείωση στα επίπεδα διττανθρακικών αλάτων που όπως γνωρίζουμε είναι υπεύθυνα για την εξουδετέρωση του Γαλακτικού Οξέος.
Έχει παρατηρηθεί επίσης Μείωση της Τριχοειδικής Αιμάτωσης των Μυών, γεγονός το οποίο περιορίζει την μεταφορά οξυγόνου στους μύς.
Οι πιο πάνω λειτουργικές αλλαγές (Μειωμένο Μυϊκό Γλυκογόνο, Αύξηση Παραγωγής Γ.Ο, Μειωμένη Εξουδετέρωση του Γ.Ο και περιορισμένη Αιμάτωση των μυών) αυξάνουν την τάση για σοβαρούς τραυματισμούς, κατά την διάρκεια έντονης μυϊκής προσπάθειας υπο αυτές τις συνθήκες.
ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΠΙΔΕΞΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΥΛΥΓΙΣΙΑ
Οι απώλειες που εμφανίζονται με την διακοπή της προπόνησης στην Ταχύτητα και στην Επιδεξιότητα είναι Μικρές. Επίσης η μέγιστη απόδοση και των δύο μπορεί να διατηρηθεί με μικρό όγκο προπόνησης.
Αντιθέτως η απώλεια της Ευλυγισία χάνεται σχετικά γρήγορα, αλλά μπορει να επανέλθει σε σύντομο χρονικό διάστημα αν ο αθλητής εκτελεί συστηματικά διατατικές ασκήσεις.
Σημειώνεται και εδώ επίσης, ότι η μειωμένη Ευλυγισία αυξάνει την τάση για σοβαρούς τραυματισμούς.
ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ (ΑΕΡΟΒΙΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ)
Η αποχή από την προπόνηση μπορεί να περιορίσει σημαντικά την ικανότητα του Καρδιαγγειακού Συστήματος. Οι απώλειες στην καρδιοαναπνευστική Αντοχή είναι πολύ μεγαλύτερες από τις απώλειες που προκαλούνται στην Μυϊκή Δύναμη και Ισχύ και την Μυϊκή Αντοχή κατά την διάρκεια του ίδιου χρονικού διαστήματος.
Οι Καρδιαγγειακές διαταραχές οι οποίες προκαλούνται μετά από μερικές εβδομάδες σωματικής αδράνειας είναι παρα πολλές και θα αναφερθώ μόνο στις πιο σημαντικές:
Μείωση της Μέγιστης πρόσληψης Οξυγόνου (VO2max) – 25%
Μείωση του Αναερόβιου Κατωφλιού
Μείωση του Υπομέγιστου Όγκου Παλμού – 25%
Μείωση της Μέγιστης Καρδιακής Παροχής – 25%
Μείωση του Συνολικού Όγκου Αίματος
Μείωση της Συσταλτικότητας του Μυοκαρδίου
Μείωση της Τριχοειδικής Αιμάτωσης
Μείωση των Οξειδωτικών Ενζύμων
Μείωση του Αριθμού και του όγκου των Μιτοχονδρίων
Μείωση του Αναερόβιου Κατωφλιού
Μείωση της Εγκάρσιας Διατομής των Λευκών Μυϊκών Ινών
Μείωση της Μέγιστης Δύναμης 3-4% ανα εβδομάδα
Μείωση της Ανθεκτικότητας των Τενόντων
Μείωση της Οστικής Πυκνότητας
Αύξηση της Παραγωγής του Γαλακτικού Οξέος σε Υπομέγιστη προσπάθεια
Αύξηση της καρδιακής Συχνότητας σε Υπομέγιστη προσπάθεια
Για την Διατήρηση της Καρδιοαναπνευστικής Αντοχής θα πρέπει:
Για να διατηρηθεί όμως το επίπεδο της Φυσικής Κατάστασης και ιδιαίτερα της Καρδιοαναπνευστικής Αντοχής στα αρχικά επίπεδα θα πρέπει η ΕΝΤΑΣΗ της προπόνησης να μην ήταν Xαμηλότερη του 70% της Μέγιστης Πρόσληψης Οξυγόνου, δηλαδή της (VO2max) και ο ΟΓΚΟΣ προπόνησης (δηλαδή η Συχνότητα και η Διάρκεια της προπόνησης) να μην ήταν λιγότερη του 66% της κανονικής προπονητικής επιβάρυνσης που έκανε πριν την διακοπή της προπόνησης ( Hickson – Wilmore & Costil 1994)
ΕΠΑΝΑΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Ο χρόνος Αποκατάστασης της Φυσικής Κατάστασης μετά από μια περίοδο αδράνειας ή περιορισμού της φυσικής δραστηριότητας εξαρτάται από τους πιο κάτω παράγοντες:
1. Από το Αρχικό Επίπεδο Φυσικής Κατάστασης του Αθλητή,
2. Από το Χρονικό Διάστημα που απείχε από την προπόνηση (Αδράνειας)
3. Από το πόσο κινητικά δραστήριος ήταν ο αθλητής αυτή την περίοδο
4. Από τις Γενετικές του Καταβολές (Ταλέντο – Γρήγορη Προσαρμογή)
Με βάση τα όσα ανέφερα πιο πάνω και έχοντας ως πρώτο μέλημα την προστασία της υγείας των ποδοσφαιριστών από τραυματισμούς που πιθανό θα προκύψουν λόγω της πιθανής μή τήρησης των βασικών αρχών και κανόνων της Προοδευτικής Προπονητικής Επιβάρυνσης και Προσαρμογής του οργανισμού στα προπονητικά ερεθίσματα, θεωρώ ότι υπό τις περιστάσεις, η περίοδος προετοιμασίας των Ποδοσφαιριστών δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 4 εβδομάδων και η οποία θα περιλαμβάνει καθαρά προγράμματα Φυσικής Κατάστασης, με κύριο στόχο την βελτίωση της Αερόβιας Ικανότητας, Μυϊκής Ενδυνάμωσης και Ευλυγισίας και χωρίς φιλικά παιχνίδια για την αποφυγή πρόωρων τραυματισμών, θα ήταν καλύτερα ή χρονική περίοδος προετοιμασίας να ήταν 6 - 8 εβδομάδων η οποία θα μπορούσε συμπεριλάμβανε και φιλικά παιχνίδια.
Δρ. Μιχάλης Μιχαηλίδης (Διδάκτωρ Εργοφυσιολογίας)
Επιστημονικός Προϊστάμενος του
Κέντρου Αθλητιατρικών Ερευνών Κύπρου
